Κολλημένη σαν όστρακο στον ιερό βράχο της Μονόπορης, στη δυτική πλευρά της χαράδρας του Λούσιου, σε ύψος 200 μ. από την κοίτη του ποταμού, βρίσκεται η Παλαιά Μονή Φιλοσόφου, από την οποία σώζεται μόνο το καθολικό, ένα πραγματικό κομψοτέχνημα αρχιτεκτονικής. Στην περιοχή είναι γνωστό ως “Κρυφό Σχολειό”, γιατί σύμφωνα με την παράδοση εκεί λειτουργούσε σχολείο στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, που εξελίχθηκε, στη Νέα Μονή πια, σε σημαντική σχολή. Η σχολή της Νέας Μονής διαλύθηκε και μεταφέρθηκε, το 1764, στη Δημητσάνα.

Η Παλαιά Μονή Φιλοσόφου ιδρύθηκε το έτος 963 και είναι το πιο σημαντικό βυζαντινό μνημείο και ένα από τα παλαιότερα μοναστήρια της Πελοποννήσου. Το όνομά της προέρχεται από τον ιδρυτή της, τον Δημητσανίτη Ιωάννη Λαμπαρδόπουλο, τον επονομαζόμενο “φιλόσοφο”, έναν διανοούμενο και πρόσωπο της αυλής του αυτοκράτορα Νικηφόρου Φωκά. Η μονή γνωρίζει μεγάλη ακμή τον 17^ο  αιώνα, οι μοναχοί πληθαίνουν και το 1691 χτίζεται η Νέα Μονή σε πιο προσιτή θέση, 1 χλμ. βορειότερα, χωρίς όμως να εγκαταλείπεται η Παλαιά Μονή.

Εκτός από το καθολικό και τον εξωτερικό προστατευτικό τοίχο, χτισμένο μετά την Άλωση με μικρές ακατέργαστες πέτρες, ισχυρό ασβεστοκονίαμα και πολλές ξυλοδεσιές, σώζονται επίσης ερείπια από δύο πυργίσκους (έναν στο ακρότατο αριστερό σημείο του κτίσματος και έναν δεξιά), στο βράχο, πάνω από τη μονή, ο αγωγός νερού που έφερνε νερό από πηγή και μία στέρνα όπου συγκεντρωνόταν το νερό.

Το καθολικό, ένας τετράστυλος σταυροειδής ναός με τρούλο, είναι κτίσμα της Φραγκοκρατίας αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο τρούλος, οκτάπλευρος με ένα μονόλοβο παράθυρο σε καθεμία από τις τέσσερις πλευρές του, έχει κατασκευαστεί με ιδιαίτερη επιμέλεια. Το εσωτερικό του ναού κάλυπταν τοιχογραφίες εξαίρετης τέχνης, από τις οποίες όμως δεν σώζονται παρά σπαράγματα. ‘Έξω από το ναό, δίπλα στην είσοδο, σώζονται ίχνη από τη Δευτέρα Παρουσία που χρονολογείται στα χρόνια της ύστερης Τουρκοκρατίας. Πίσω από το καθολικό ανοίγεται ένας στενός διάδρομος, μήκους 13 μ. περίπου, μέσα στο βράχο, που πιθανόν χρησίμευε ως νεκροταφείο.